Vitray nedir?

Vitray ne demek?

Vitray nedir?

Renkli camların belli bir kompozisyon düzeni içinde bir araya getirilmesi ile yaratılan sanat tekniğine vitraay denir. Kısaca cam süslemesanatıdır.

Vitray sanatı gün ışığı ile doğan ve yine onun az ve çokluğu ile değişimler kazanan bir ışıklı resim sanatıdır. Vitrayın diğer resim sanatlarından ayrı olan yönü onu diğerlerinden üstün kılan tarafı aynı kalmayışı, ışık değişimleriyle, ya da ışığa etki eden elemanların değişimiyle değişik özellikler kazanmasıdır.

Bir ışığın azalıp çoğalması ve bulutların hareketi, hatta vitrayın arkasında bulunan ağaçların dal ve yapraklarının veya başka cisimlerin hareketi cam üzerinde değişik renk ve gölgeler meydana getirir. Yakın yüzyıla kadar vitray sanatı doğal ışıktan yararlanmıştır. Teknikteki ilerlemelere paralelolarak değişik kaynaklarda, özellikle elektrik ışığı vitrayın ışık kaynağı olmasını sağlamıştır.

Ayrıca hiç doğal ışık olmayan yerlerde de vitray kullanılmıştır. Vitray sanatının doğuşu, ana maddesi olan camın icadıyla yakından ilgilidir. Cam insanlar tarafından taş devrinde kullanılmaya başlamıştır. Bunlar volkanik olaylar sonucu meydana gelen doğal (tabii) camlardır. İlk cam yapımı üfleme aletinin icadıyla Mısır'da başlamıştır. Bu teknik daha sonraları Finike, Yunanistan ve Romalılar tarafından kullanıldı.

Roma'da yapılan kazılar Vitrayın M.S. I. yüzyıldan beri yapılmakta olduğunu ortaya koymuştur. Vitray VII. yüzyılda Araplar, daha sonra da Türkler tarafından kullanılarak sanat değeri yüksek örnekler ortaya konmuştur. Hıristiyanlık dünyasında sadece dini yapılarda (Kilise, katedral vb.) kullanılan vitray; Türklerde dini yapıların dışında da kendini göstermiş cami, türbe vb. yapılar yanında saray, köşk, kasr, kütüphane ve evlerde bol bol kullanılmıştır.

Vitray nerelerde kullanılır?

• Konutlarda; pencerelerde, aydınlıklarda, odabölmelerinde, paravanlarda, duvarpanolarında, abajurlarda ve kapılarda yer almaktadır.
• Fabrikalarda; hizmet binalarında, dinlenme-eğlenme tesislerinde, yemek-oyun salonlarında, yönetici, müdür odalarında yer almaktadır.
• Otellerde; dış mekan ve aydınlatma panolarında, giriş kapılarında, lobilerde, banyo, yemek, eğlence salonlarında, odaların aydınlatma elemanlarında paravanlarda kullanılmıştır.
• Ayrıca cami, eğlence yerleri, spor salonları, devlet kurum ve dairelerinde, okullarda, sanat galerilerinde istasyon bekleme salonları gibi yerlerde kullanılmaktadır.

Alçı tekniği: Büyük Selçuklu Devleti'nden bugüne kadar uzanan geleneksel vitray tekniğidir.

Kurşun: Bizans kökenli bir tekniktir, bu teknikte dolgu malzemesi olarak kurşun kullanılır.

Tiffany: Bakır folyoyla camın lehimlenmesi ile ortaya çıkan ve günümüzde en çok tercih edilen vitray tekniğidir.

Kendi içinde farklı çeşitleri ve kullanım alanları olan vitray; kapı üzerlerinde, merdiven boşluklarında, pencere ve tavanlarda kullanılmakla beraber, aynı zamanda odalar arası geçişlerde çok şık bir seperatör vazifesi de görür. Bunun yanında her geçen gün modernize edilen vitray, havuz içlerinde ve zaman zaman perde yerine evdekorasyonunda da kullanılmaktadır.

Vitray, her şeyden önce çok ciddi sabır isteyen bir uğraştır. Bunun yanında vitray sanatıyla ilgilenmek isteyen kişilerin hayal güçlerinin de geniş olması sanatın yaratıcılığı açısından önemlidir.